BİTKİ ÇAYLARI

Bitkiler içerdikleri bileşiklerin etkilerine göre 3 gruba ayrılılırlar.

·         Kuvvetli etkili bitkiler

Kuvvetli bileşenler içermektedirler ve çay olarak kullanılmaları tehlikelidir.

·         Orta etkili kuvvetli bitkiler

Uygun miktarlarda kullanıldığında tehlike içermeyen çaylardır.

·         Zayıf etkili bitkiler

Kuvvetli maddeler içermezler ve uzun süre tüketilebilirler.

YÜKSÜK OTU: Kuvvetli etkili bitkilerdendir.Çay olarak kullanılması tehlikelidir. Yüksük otu kalp kasının kuvvetle kasılmasına neden olan dijitoksin adında bir madde içermektedir.

Not: her bitkinin çayı olmaz.Kuvvetli bileşen içeren bitkilerin çayı tercih edilmemelidir.

ACAİ ÜZÜMÜ(ACAİ BERRY): Meyveleri kullanılır. Antioksidan etkisi vardır fakat antioksidan meyveler sıralamasında ortalarda yer alır. Bağışıklık sistemini güçlendirir.

ADAÇAYI(SAGE): Yaprakları kullanılır. Ostrojen hormonunu arttırır. İştahı artırır. Hazımsızlık şikayetlerinde kullanılır. Gargara olarak bağaz ağrılarında ve faranjitte kullanılmaktadır.

ALTIN ÇİLEK(PHYSALİS,CAPE GOOSEBERRY): İçerdiği karotenoitler nedeniyle antioksidan olduğu düşünülmektedir fakat tam anlamıyla yapılmış bilimsel bir çalışma yoktur. Meyveleri tüketilir. Zayıflatıcı etkisini gösteren hiçbir çalışma yapılmamıştır sadece orta derecede bir antioksidan etkiye sahiptir.

ANASON(ANİSE): Tohumları kullanılmaktadır. Hassas kişilerde görülebilecek alerjik reaksiyonlar haricinde yan etkisi gözükmemektedir. Hazımsızlık ve gaz giderici etkisi vardır. Aynı zamanda iştah kaybı giderici etkiside vardır.

ARDIÇ(JUNİPER): DİÜRETİK etkisi vardır. Uzun süreli kullanımı böbreklerde tahrişe yol açabilir. Hamilelerde plesantanın tutulumunu engeller ve düşüklere sebeb verebilir. Kan şekerini düşürücü etkisi vardır fakat kullanılırken düzenli şeker ölçümleri yapılmalıdır.

AYVA(QUİNCE): Tohumu kullanılır. Ayva çekirdeklerinde bulunan siyanogenetik glikozitlerin yatıştırıcı etkisi bulunmaktadır.Fazla tüketilmesinde zehirlenmeye yol açabilmektedir.Aynı zamanda ayva  müsilaj içerir.

BAMYA ÇİÇEGİ(RED SORREL): Ülkemizde yetişmemektedir.İslam kültüründe karkadeh olarak bilinir. Spor yapan kişilerde sıvı elektrolit dengesinin sağlanması için önerilir. Hafif müshil etkiye sahiptir ve iştah arttırıcıdır.

CİVAN PERÇEMİ(YARROW): Safra akışını arttırır. Özellikle adet dönemlerinde ağrı kesici ve ödem giderici olarak kullanlır. Çiçeği ve dalı kullanılır. Kan sulandırıcı etkisi vardır ve kesinlikle hamilelere önerilmez. Tansiyon ilaçları ile etkileşime girebilir.

DEREOTU TOHUMU(DİLL): Mikroplara karşı etkili olduğu kanıtlanmıştır. Mide asitliğini azatlığı ve mide mukozasını koruduğu anlaşılmıştır.

EKİNEZYA(ECHİNACEA): Bağışıklık sistemini arttırıcı etkisi vardır.Toprak üstü kısmı kullanılır. Papatya ailesinden gelir ve papatyaya alerjisi olanların kullanmaması önerilir. Üst solunum yollarında koruyucu ve tadaviye yardımcıdır.

FESLEĞEN(BASİL): Toprak üstü kısmı tüketilir. Sindirimi kolaylaştırır. Hamilelikte kullanılmaz.

FRENK KİMYONU(KARAMAN KİMYONU): Halk arasında anne sütünü arttırıcı bir etkiye sahip olduğu söylenir.

GİNKGO: Yaprak kısmı tüketilir. Pıhtılaşmayı önleyici ve antioksidan etkilere sahiptir. Kan sulandırıcı ilaçlarla tüketilmemelidir.

GİNSENG KÖKÜ: Yorgunluk, bitkinlik gibi durumlarda bağışıklık sistemini güçlendirir. Kan sulandırıcı ve kandaki şekeri düşürücü etkisi bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Şeker ilacı kullanan kişiler kontrollu kullanmalıdırlar çünkü kan şekerinde aşırı düşmeler yapabilir.

GOJİ: Eski çin kaynaklarında yaşlanmayı geciktirici etkisi vardır. Yapılan çalışmalarda vucutta yaşlanmaya bağlı hasarları geciktirici etkisi vardır fakat bu çalışmalar hayvanlar üzerinde yapılmıştır herhangi bir insan üzerinde yapılmış bir çalışma yoktur.

HİNDİBA(CHİCORY): Hafif safra sökücüdür ve sindirimi kolaylaştırır. Karaciğer dostudur.

NAR: Kuvvetli bir antioksidandır.kalp ve dolaşım üzerine etkileri bulunmaktadır.

REZENE(FENNEL): Bağışıklık sistemini arttırır. Sindirim sistemini düzenleyici etkisi bulunmaktadır. Hamilelerde kullanılması önerilmemektedir.

SARI KANTARON: Kullanılan ilaçlarla etkileşim haline geçebilirler bu yüzden doktorunuz ve beslenme uzmanınızın kontrolünde tüketiniz.

BEYAZ ÇAY: Siyah ve yeşil çaya göre daha az kafein içermektedir bu yüzden kafein az tüketmek isteyen çay tiryakileri için iyi bir seçenektir. Yüksek antioksidan içermektedir.

YABAN MERSİNİ:İyi bir antioksidan kaynağıdır. Kan şekeri düzenlenmesinde önerilmektedir.

YASEMİN ÇİÇEĞİ: Hoş kokusu nedeni ile çaylara koku vermek için kullanılır.

ZENCEFİL: hamilelik dönemlerinde 1 gr’ın üzerinde kullanılması önerilmemektedir. Mide bulantısında kullanılmaktadır. Damar sağlığı üzerine etkileri bulunmaktadır.

                                                                                                      BESLENME VE DİYET UZMANI

                                                                                                                      SERCAN ÜNAL